Hemoglobin คืออะไร สำคัญอย่างไร?

Hemoglobin คืออะไร

Hemoglobin คือโปรตีนที่อยู่ในเซลล์เม็ดเลือดแดงที่มีหน้าที่ในการลำเลียงออกซิเจนจากปอดไปยังอวัยวะต่าง ๆ และนำคาร์บอนไดออกไซด์จากเซลล์ต่าง ๆ กลับมายังปอด

Hemoglobin คือส่วนประกอบสำคัญที่สุดของเซลล์เม็ดเลือดแดง

และภายใน Hemoglobin มีส่วนประกอบที่เป็นสารที่เรียกว่า ฮีม (Heme) ที่มีหน้าที่ในการจับออกซิเจนเอาไว้

 ในแต่ละเซลล์เม็ดเลือดแดง จะมีฮีโมโกลบินอย่างน้อยจำนวนหลายร้อยล้านตัวที่คอยลำเลียงออกซิเจนไปยังอวัยวะต่าง ๆ ในร่างกาย

ค่าฮีโมโกลบินปกติ

ก่อนอื่นเราต้องเข้าใจก่อนว่าค่าเฉลี่ยฮีโมโกลบินสำหรับคนปกตินั้นคือเท่าใด จึงจะสามารถรู้ได้ว่าฮีโมโกลบินนั้นต่ำหรือสูง ซึ่งฮีโมโกลบินในแต่ละเพศก็จะมีค่าที่แตกต่างกันด้วย

ค่าฮีโมโกลบินของผู้ที่มีสุขภาพดี

เพศชาย: มีฮีโมโกลบินระหว่าง 13.2 – 16.6 g/dl (กรัมต่อเดซิลิตร)

เพศหญิง: มีฮีโมโกลบินระหว่าง 11.6 – 15 g/dl (กรัมต่อเดซิลิตร)

โดยค่าฮีโมโกลบินสำหรับเด็กที่มีสุขภาพดีจะแตกต่างกันโดยขึ้นอยู่กับอายุและเพศ

ค่าฮีโมโกลบินที่ต่ำกว่าปกติ

ถ้าฮีโมโกลบินมีค่าที่ต่ำกว่าปกติ จะถือว่าเป็นภาวะโลหิตจาง โดยภาวะโลหิตจางนั้นก็มีหลายประเภท ซึ่งรวมถึง

- ขาดธาตุเหล็ก

- ขาดวิตามิน B-12

- ขาดโฟเลต

- เลือดออกง่าย

- มะเร็งเม็ดเลือดขาว

- โรคไต

- โรคตับ

- ไฮโปไทรอยด์ (Hypothyroidism), ภาวะขาดไทรอยด์

- ธาลัสซีเมีย

โดยถ้าคุณถูกวินิจฉัยแล้วว่าเป็นภาวะโลหิตจาง คุณควรจะปรับการใช้ชีวิตรวมถึงการรับประทานอาหารเพื่อให้ร่างกายไปในทิศทางที่ดีขึ้น

เกิดอะไรขึ้นหากฮีโมโกลบินต่ำ?

เมื่อฮีโมโกลบินต่ำ ทำให้ร่างกายได้รับออกซิเจนน้อยลง จึงส่งผลให้เกิดอาการเหนื่อยล้าและอ่อนแอได้

ค่าฮีโมโกลบินที่สูงกว่าปกติ

อาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น

Lifestyle

- การสูบบุหรี่ทำให้เซลล์เม็ดเลือดแดงและฮีโมโกลบินมีจำนวนมากขึ้นเพื่อไปทดแทนในส่วนที่ขาดหาย จากการสูบบุหรี่

- อยู่ในพื้นที่สูง (High Altitude) ก็เป็นอีกหนึ่งสาเหตุ เนื่องจากในพื้นที่สูงจะมีออกซิเจนน้อย จึงทำให้ร่างกายต้องการฮีโมโกลบินในจำนวนที่มากกว่าเดิมเพื่อรักษาระดับออกซิเจนที่ขาดหาย

สาเหตุจากการแพทย์

- ออกซิเจนในเลือดต่ำ

- โรคไต

- มะเร็งตับ, มะเร็งไต
 
- โรคเลือดข้น (polycythemia vera)

อาการ

ในส่วนของฮีโมโกลบินสูง จะไม่มีอาการเฉพาะ แต่จะสามารถหาอาการได้จากโรคที่เป็นสาเหตุ

ยกตัวอย่างเช่นหากมีฮีโมโกลบินสูงที่เกิดจากโรคเลือดข้น จะมีอาการ เช่น

- ปวดศีรษะ

- ตาพร่า

- ความดันโลหิตสูง

- ตาแดง รวมถึงมือ เท้า 

การรักษา

ในการรักษา จะรักษาตามสาเหตุที่ทำให้เกิดฮีโมโกลบินสูง

โรคเลือดข้น (polycythemia vera) อันตรายยังไง?

ภาวะนี้เกิดจากไขกระดูกสร้างเซลล์เม็ดเลือดแดงมากกว่าปกติ และนอกจากนี้ยังสร้างเซลล์เม็ดเลือดขาว รวมถึงเกล็ดเลือดเพิ่มขึ้นด้วย โดยการที่มีปริมาณเซลล์ที่มากกว่าปกติทำให้เพิ่้มโอกาสในการจับตัวกันของเม็ดเลือดแดงและเกล็ดเลือดได้ง่ายขึ้น ซึ่งจะทำให้มีการอุดตันของหลอดเลือดบริเวณต่าง ๆ ของร่างกาย เช่น ปลายมือ ปลายเท้า หลอดเลือดสมอง รวมถึงโรคเส้นหลอดเลือดหัวใจ เป็นเหตุให้ผู้ป่วยพิการหรือเสียชีวิตได้

อาการของโรคเลือดข้น

ผู้ป่วยจะมีการไหลเวียนของเลือดในร่างกายน้อยลง เนื่องจากเลือดที่ข้น(หนืด)ขึ้น ดังนั้นอาการที่พบบ่อยก็จะเป็น ใบหน้าแดง, ตาแดง, มึนศีรษะ, ง่วง หายใจลำบาก ชาตามปลายมือ ปลายเท้า คันตามผิวหนังโดยเฉพาะเวลาอาบน้ำอุ่น ตึงบริเวณหน้าท้องด้านซ้ายเนื่องจากม้ามโต ความดันโลหิตต่ำ และหากมีการอุดตันของหลอดเลือดที่สมอง มักพบ แขน ขาอ่อนแรงครึ่งซึก ขา ปากเบี้ยว